Is levenslang ook echt levenslang?
Nog nooit was het aantal levenslang gestraften zo hoog als nu. In Nederland zijn er op dit moment 57 mensen die de straf levenslang opgelegd hebben gekregen, maar is levenslang in Nederland ook echt levenslang? Of kom je na 25 jaar en goed gedrag gewoon weer op vrije voeten? In dit artikel zullen de strafrechtadvocaten van Alveo in Breda al uw vragen met betrekking tot de levenslange gevangenisstraf beantwoorden.
Uitleg door de strafrechtadvocaten van Alveo Advocaten & Mediators: Wat is levenslang in Nederland?
Een levenslange gevangenisstraf is de zwaarste straf die we in Nederland kennen en krijgt u dus ook niet zomaar, de meeste mensen die een levenslang hebben gekregen zijn veroordeeld voor meerdere levensdelicten (moord en doodslag). Als u in Nederland wordt veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf, zit u ook de rest van uw leven in de gevangenis. Nederland is hiermee het enige land in Europa waarbij levenslang ook echt levenslang is.
Er bestaan twee uitzonderingen waarbij iemand die levenslang heeft gekregen toch eerder vrij komt, namelijk:
- herziening: als blijkt dat er nieuwe omstandigheden zijn, die niet bekend waren toen de straf werd opgelegd, waardoor de veroordeelde nooit de levenslange gevangenisstraf had mogen krijgen.
- gratie: gratie kan worden verleend indien op basis van omstandigheden waarmee de rechter op het moment van zijn beslissing geen of onvoldoende rekening heeft gehouden, en die, indien ze op dat moment wel of voldoende bekend waren geweest, zouden hebben geleid tot het opleggen van een andere straf of maatregel, of tot het afzien daarvan; of indien aannemelijk is geworden dat met de tenuitvoerlegging van de rechterlijke beslissing of de voortzetting daarvan geen doel wordt gediend dat redelijkerwijs in overeenstemming is met het nastreven van rechtstoepassing binnen het strafrecht.
Het indienen van deze verzoeken dienen te geschieden door een ervaren strafrechtadvocaat.
Levenslange gevangenisstraf en de maatschappij
In de samenleving wordt de levenslange gevangenisstraf vaak gezien als rechtvaardig en de beste oplossing voor zwaardere misdrijven, maar is dat ook zo? Vaak is de eerste reactie van mensen als ze horen dat iemand verdacht wordt van seks met een minderjarige: “Levenslang opsluiten en nooit meer vrij laten komen”. Dit is best een logische gedachte, maar gaat vaak het doel van het strafrecht voorbij. Het doel van het strafrecht is namelijk aan de ene kant het beschermen van de samenleving, maar aan de andere kant ook het aanbieden van een kans tot herstel en de onderliggende oorzaak van crimineel gedrag aan te pakken. Ook heeft de levenslange gevangenisstraf maatschappelijk gevolgen en psychologische aspecten waar rekening mee gehouden dient te worden.
Maatschappelijke gevolgen
De levenslange gevangenisstraf heeft niet alleen invloed op het leven van de veroordeelde, maar ook op de samenleving als geheel. Het legt aanzienlijke financiële lasten op de overheid, gezien de kosten voor langdurige detentie, medische zorg en veiligheidsmaatregelen. Bovendien kan het levenslange opsluitingssysteem het gevangenissysteem overbelasten, waardoor er mindermiddelen beschikbaar zijn voor programma’s die gericht zijn op rehabilitatie en re-integratie.
Psychologische aspecten
Het effect van een levenslange gevangenisstraf op de mentale gezondheid van de veroordeelde is een belangrijk, vaak over het hoofd gezien, aspect. Het vooruitzicht van een heel leven in detentie kan leiden tot ernstige psychologische gevolgen, waaronder depressie, angst en gevoelens van hopeloosheid. Het gebrek aan perspectief op vrijheid kan een negatieve invloed hebben op het gedrag van de gevangene. De kans dat de gevangene in de gevangenis verder gaat met onbehoorlijk gedrag is groot, hij zit immers toch al levenslang vast dus erger kan het niet worden.
Levenslange gevangenisstraf en mensenrechten
Europese wetgeving, zoals het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), werkt ook door in ons nationale recht. Zo staat bijvoorbeeld in artikel 3 van het EVRM dat niemand mag worden onderworpen aan marteling of aan onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing. Valt de levenslange gevangenisstraf, zoals wij die in Nederland kennen, onder een behandeling of bestraffing in de zin van dit verbod?
Levenslange gevangenisstraf en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM)
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft vaak duidelijk gemaakt dat iedere gedetineerde altijd een reële mogelijkheid moet hebben om in de toekomst vrij te komen. Het EHRM heeft op 26 april 2016 geoordeeld dat Nederland in strijd heeft gehandeld met het EVRM.
In 1980 werd een man veroordeeld tot levenslang voor de moord op een zesjarig meisje. Ondanks herhaalde gratieverzoeken werden deze stelselmatig afgewezen. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) oordeelde dat dit in strijd was met artikel 3 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Destijds betekende een levenslange straf in Nederland werkelijk levenslang zonder uitzicht op vrijlating, behalve via gratieverzoek, waarvan slechts één keer in de afgelopen 30 jaar werd gehonoreerd.
Op 17 januari 2017 oordeelde het EHRM (in de zaak Hutchinson tegen het VK) dat een levenslange straf opgelegd door de nationale rechter niet strijdig is met artikel 3 EVRM, mits er binnen het nationale rechtssysteem mogelijkheden zijn voor vermindering van straf, met waarborgen zoals vastgelegd in EHRM-rechtspraak over artikel 3 EVRM.
Na deze uitspraken paste Nederland de wetgeving aan. Op 6 juni 2017 trad het Besluit Adviescollege levenslanggestraften in werking, waarin een herbeoordeling binnen 27 jaar na detentie werd voorgeschreven. Een Adviescollege levenslanggestraften werd ingesteld om hierover te adviseren. Volgens de Advocaat-Generaal van de Hoge Raad voldoet Nederland nu, dankzij dit besluit, aan EVRM-eisen. Dit werd gesteld in zijn advies van 5 september 2017 in een zaak over een levenslanggestrafte.
De visie van de strafrechtadvocaten van Alveo Advocaten & Mediators op levenslang
Het komt voor dat wij de vraag krijgen: “waarom ben je strafrechtadvocaat geworden, mensen die tot zware misdrijven in staat zijn wil je toch helemaal niet verdedigen?”. Buiten het feit dat wij bij Alveo Advocaten & Mediators van mening zijn dat iedereen recht heeft op een eerlijk proces en verdediging, gaat het zoals hierboven uiteen is gezet lang niet altijd alleen om de bestraffing. Soms kan je een verdachte of de maatschappij veel beter helpen op een andere manier. Ook zie je in de uitspraak van het EHRM van 26 april 2016 dat Nederland zich ook niet aan de Europese regelgeving heeft gehouden, dit is natuurlijk, “zelfs” voor een verdachte van een zeer ernstig misdrijf, niet eerlijk.
Neem vandaag nog contact met ons op voor een vertrouwelijk en vrijblijvend gesprek. Laat Alveo Advocaten in Breda u helpen om uw naam te zuiveren en uw leven weer op te bouwen. U staat er niet alleen voor; wij zijn hier om u te steunen en te verdedigen, elke stap van de weg. Als u juridische ondersteuning nodig hebt, is het verstandig om contact op te nemen met een gespecialiseerde strafadvocaat van Alveo Advocaten & Mediators die u kan bijstaan in dit proces. Wij zijn op werkdagen van 08:30 uur tot 17:00 uur bereikbaar op 085 – 10 60 290.
