Koude uitsluiting: duidelijkheid in huwelijkse voorwaarden
Vaak denken stellen na het opstellen van huwelijkse voorwaarden niet meer aan de inhoud ervan, totdat ze besluiten te scheiden. Op dat moment kan de gedachte ontstaan: "We hebben huwelijkse voorwaarden, dus er hoeft niets verdeeld te worden, toch?" Maar in werkelijkheid blijkt de situatie vaak gecompliceerder te zijn.
Huwelijkse voorwaarden spelen een cruciale rol bij het beperken van de gevolgen van zowel de wettelijke algehele als beperkte gemeenschap van goederen en ze stellen echtgenoten in staat om hun privévermogen te behouden na het huwelijk, inclusief regelingen zoals koude uitsluiting. Hieronder wordt kort ingegaan op enkele veelvoorkomende vormen van huwelijkse voorwaarden, waaronder koude uitsluiting, en de mogelijke problemen die zich kunnen voordoen bij een echtscheiding.
Koude uitsluiting
Bij koude uitsluiting wordt elke vorm van gemeenschappelijk inkomen of vermogen uitgesloten. Hierdoor wordt de wettelijke algehele gemeenschap van goederen volledig buitenspel gezet. Al het bezit van de echtgenoten, zowel voor als na het sluiten van het huwelijk, blijft privévermogen.
Partners hebben slechts de verplichting om samen bij te dragen aan de kosten van de huishouding. Bij echtscheiding vindt in de meest strikte vorm van koude uitsluiting geen verdeling of verrekening van de waarde van het vermogen plaats.
Echter, als er in de huwelijkse voorwaarden een of meer verrekenbedingen zijn opgenomen, kan de situatie anders liggen. Koude uitsluiting betekent niet noodzakelijk dat echtgenoten nooit gezamenlijk vermogen kunnen verwerven na het huwelijk. Deze gezamenlijkheid ontstaat dan echter niet automatisch door het huwelijk, maar vereist aparte handelingen van beide partijen.
Beperkte gemeenschappen
In sommige gevallen wordt koude uitsluiting als onrechtvaardig beschouwd. Neem bijvoorbeeld een huwelijk met een traditionele rolverdeling: de man werkt, verdient inkomen en bouwt vermogen op, terwijl de vrouw voor het huishouden en de kinderen zorgt.
Met koude uitsluiting zou de vrouw na een echtscheiding vrijwel niets overhouden. Om deze ongelijkheid te voorkomen, wordt vaak gekozen voor een minder strikt huwelijksregime, bekend als de beperkte gemeenschap. De beperkte gemeenschap biedt de mogelijkheid om op bepaalde gebieden een gemeenschap te vormen, terwijl tegelijkertijd privévermogen behouden blijft binnen het huwelijk.
Een aantal veel voorkomende vormen van beperkte gemeenschappen zijn:
- de gemeenschap van inboedel;
- de gemeenschap van vruchten en inkomsten;
- de gemeenschap van winst en verlies; en
- het wettelijk deelgenootschap.
Verrekenbedingen
De impact van koude uitsluiting of een beperkte gemeenschap wordt vaak gematigd door het opnemen van verrekenbedingen. Hierbij verrekenen de partners de inkomsten die ze tijdens het huwelijk hebben verworven met elkaar.
Het verrekenbeding kent twee vormen:
- Periodiek of Amsterdams verrekenbeding
- Finaal verrekenbeding
Periodiek verrekenbeding
Bij een periodiek verrekenbeding, ook wel Amsterdams verrekenbeding genoemd, stemmen partners ermee in om na een bepaalde periode, meestal een jaar, hun inkomsten samen te voegen en het saldo na aftrek van de kosten van de gezamenlijke huishouding gelijk te verdelen. De partner met het laagste inkomen krijgt door deze verrekening een vordering op de ander, die volgens de wet in geld moet worden uitbetaald. Vaak wordt hierbij ook de winst uit een onderneming meegerekend als onderdeel van het inkomen.
In de praktijk wordt echter zelden jaarlijks verrekend. Veel echtparen realiseren zich niet dat dit in feite betekent dat ze jaarlijks een soort winst- en verliesrekening van hun huishouden moeten opstellen, of ze stellen dit uit omdat het geen plezierige taak is.
Het is lange tijd onduidelijk geweest of er aan het einde van het huwelijk nog iets te verrekenen valt en zo ja, hoe dit moet gebeuren. Sinds 1 september 2002 is er een regeling voor dergelijke verrekenbedingen in de wet opgenomen. Hierin is onder meer vastgelegd hoe de verrekening moet plaatsvinden als het verrekenbeding tijdens het huwelijk niet is uitgevoerd. In principe moet dan al het vermogen dat aan het einde van het huwelijk aanwezig is, worden verrekend, waarbij beide partners de helft van de waarde krijgen.
Er zijn echter mogelijkheden voor tegenbewijs. Als een partner bijvoorbeeld kan aantonen dat hij of zij voor het huwelijk al over een bepaald vermogen beschikte, of dat hij of zij tijdens het huwelijk een erfenis of schenking heeft ontvangen, dan blijft dit vermogen buiten de verrekening. Het is echter vereist dat dit vermogen aan het einde van het huwelijk nog steeds aanwezig is of aantoonbaar is geïnvesteerd in een ander vermogensbestanddeel.
De huidige wettelijke regeling is helaas niet op alle punten even duidelijk en leidt nog steeds tot veel juridische procedures.
Finaal verrekenbeding
Als er een finaal verrekenbeding is afgesproken, wordt bij echtscheiding volgens de voorwaarden van dit beding afgerekend over de inkomsten van beide partners. Een veelvoorkomend finaal verrekenbeding houdt in dat bij echtscheiding wordt afgerekend alsof er een gemeenschap van goederen is. Dit betekent dat bij echtscheiding het totale vermogen van beide partners wordt vastgesteld en dat beide partners ervoor moeten zorgen dat ze elk de helft van de waarde van het vermogen behouden. Het gaat hierbij echter alleen om een afrekening in geld en niet om een verdeling van de goederen.
Meer informatie over huwelijkse voorwaarden en koude uitsluiting?
Het al dan niet verrekenen van vermogen en het verrekenen van eventuele opgebouwde pensioenrechten zijn slechts enkele van de vele vragen die moeten worden beantwoord aan de hand van de gesloten huwelijkse voorwaarden. Het is van cruciaal belang om je tijdig te laten informeren over de gevolgen van jouw huwelijkse voorwaarden als je overweegt te scheiden. Op deze manier voorkom je onaangename verrassingen. Lees bijvoorbeeld ook ons artikel over scheiden met een koophuis.
Als je verdere vragen hebt of meer informatie wenst over huwelijkse voorwaarden en koude uitsluiting, aarzel dan niet om contact op te nemen met Alveo Advocaten & Mediators.
